Het Nederlandse gamelan ensemble Multifoon onder artistieke leiding van Sinta Wullur staat op het kruispunt van Oost en West. Samen met hun ruimdenkende geestverwanten van het Aurelia Saxofoon Kwartet toeren de Multifoners momenteel door ons land met het programma 'Gamelan meets saxophones'. Een ongebruikelijke legering van koper en brons, gonzend laverend tussen ingetogen, bezwerende en wilde, hypnotiserende, soms zelfs jazzy stukken.
Een gamelan is een groep instrumenten bestaand uit xylofoontypen en hangende en liggende gongs. Gamelanmuziek wordt voornamelijk gespeeld op de Indonesische eilanden Java en Bali. Op deze eeuwenoude traditie heeft Multifoon een hedendaags antwoord: de chromatische gamelan. Van oudsher kent de verzameling bronzen instrumenten een toonsysteem waarbij het octaaf is onderverdeeld in vijf tonen. De melodieën die klinken op de chromatische gamelan bewegen zich daarentegen over twaalf tonen, zoals gebruikelijk is in de westerse muziek.
Winst is dat Wullur en haar ensemble nu naar believen oosterse klanken en speeltechnieken met westerse muziek door de mixer kunnen halen. Er moet echter wel iets voor worden ingeleverd. Pentatoniek levert nu eenmaal een andere melodische spanningsboog op dan chromatiek, en het waren voor een belangrijk deel de in westerse oren vreemd klinkende intervallen die de gamelan haar mysterieuze aantrekkingskracht gaven.
Wat overeind blijft is de volle, bronzen klank die door de ruimte gonst en een vervreemdend effect bij de luisteraar teweegbrengt. Soms hypnotiserend, tijdens de strakke en luide Balinese variant, dan weer ingetogen wanneer wordt omgeschakeld naar de Javaanse speelstijl. De chromatische gamelan is zonder enige twijfel een verrijking van de timbres op het klankpallet van de nieuwe muziek. Het brons blinkt van nieuwigheid.
Een gamelan is een groep instrumenten bestaand uit xylofoontypen en hangende en liggende gongs. Gamelanmuziek wordt voornamelijk gespeeld op de Indonesische eilanden Java en Bali. Op deze eeuwenoude traditie heeft Multifoon een hedendaags antwoord: de chromatische gamelan. Van oudsher kent de verzameling bronzen instrumenten een toonsysteem waarbij het octaaf is onderverdeeld in vijf tonen. De melodieën die klinken op de chromatische gamelan bewegen zich daarentegen over twaalf tonen, zoals gebruikelijk is in de westerse muziek.
Winst is dat Wullur en haar ensemble nu naar believen oosterse klanken en speeltechnieken met westerse muziek door de mixer kunnen halen. Er moet echter wel iets voor worden ingeleverd. Pentatoniek levert nu eenmaal een andere melodische spanningsboog op dan chromatiek, en het waren voor een belangrijk deel de in westerse oren vreemd klinkende intervallen die de gamelan haar mysterieuze aantrekkingskracht gaven.
Wat overeind blijft is de volle, bronzen klank die door de ruimte gonst en een vervreemdend effect bij de luisteraar teweegbrengt. Soms hypnotiserend, tijdens de strakke en luide Balinese variant, dan weer ingetogen wanneer wordt omgeschakeld naar de Javaanse speelstijl. De chromatische gamelan is zonder enige twijfel een verrijking van de timbres op het klankpallet van de nieuwe muziek. Het brons blinkt van nieuwigheid.
De Indonesiër Philemon Mukarno benutte de mogelijkheden die de combinatie van gamelan met saxofoons biedt daarentegen ten volle, door zich te richten op het verwante boventonenspectrum van beide in strumentgroepen. Langdurig aangehouden tonen creëerden caleidoscopische klankvelden waarin het timbre nu eens warm en omfloerst klonk, dan weer rafelig en rouw of schril en iel. Met dank aan de prima klinkende zaal die het resonerende amalgaam van kleuren liet doordringen tot diep in het hoofd van de luisteraars, een weldadige klankmassage.
Samen met het altijd naar muzikaal avontuur zoekende Aurelia Saxofoon Kwartet stond Multifoon vrijdagavond in het Utrechtse Rasa. Koper en brons versmolten op veelal oorspronkelijke wijze in werken die maar liefst acht Nederlandse en buitenlandse componisten speciaal voor het programma schreven.
Nog te zien op
22 december, KIT Tropentenheater, Amsterdam. 19 december in De Witte Dame, Eindhoven.
This copper-bronze alloy shines brilliantly with iridescence, setting it apart from ordinary metals. A testament to skillful craftsmanship, its dazzling surface demands attention and admiration, symbolizing strength and sophistication with an aura of confidence.
The Multifoon Gamelan ensemble from the Netherlands, directed by Sinta Wullur, brings together elements from both Eastern and Western music. They are joined by the Aurelia Saxophone Quartet for their current tour, called 'Gamelan Meets Saxophones'. The intriguing combination of brass and bronze creates a unique sound that ranges from soft and captivating pieces to wild, mesmerizing, and sometimes jazz-inspired compositions.
A gamelan is a collection of musical instruments made up of various xylophone types and hanging and lying gongs. Traditionally, gamelan music has been associated with the Indonesian islands of Java and Bali. Multifoon has offered a contemporary version of these ancient instruments – the chromatic gamelan. Historically, this collection of bronze instruments had a tonal system in which the octave was divided into five tones. However, the chromatic gamelan offers a different tonality with melodies that move over twelve tones, much like in western music. This innovation allows for convenient mixing of eastern sounds, playing techniques, and western music. It is important to mention that pentatonic music offers a different melodic tension than chromatic music and adds to the unique allure of gamelan music. Despite this change, the bronze sounds of the chromatic gamelan still resonates through space and adds a novel effect on the listener. In conclusion, the chromatic gamelan enriches the sound palette of new music with its unique sound.
The gamelan tradition is a fascinating one, and for those that are looking to mix the rich history of this style with western influence, the chromatic gamelan by Multifoon is an excellent option. This contemporary response to the ancient tradition breaks new ground by allowing players the ability to experiment with mixing Eastern sounds and playing techniques with western music as they please. With its twelve-tone range, the chromatic gamelan provides a wider range of opportunities to craft intricate melodies and bring audiences on a captivating journey filled with new and exciting sounds. And while some of the mystique of traditional gamelan music may be lost by the move towards chromaticism, the beautiful and unique sound of the bronze instruments still captures the surreal effect that listeners love. The chromatic gamelan is undoubtedly an enriching addition to any musician’s sound palette.
Philemon Mukarno successfully merged the traditional gamelan sounds with saxophones. By skillfully harmonizing the overtone features of both instruments, he created a mesmerizing and kaleidoscopic sound experience for his listeners. The resulting sound fields varied from warm and muffled to different shades of raw and intense, which enhanced the beauty of the music. The performance was even further elevated by the top-notch acoustics of the venue, which enabled the resonating composition to penetrate the listener’s minds, offering a pleasurable sound massage. Overall, Philemon Mukarno’s innovative approach to combining these distinct instrument groups was nothing short of brilliant, resulting in a truly unique and mesmerizing performance.
On Friday evening, Multifoon performed with the Aurelia Saxophone Quartet, who always seek musical adventure, at Rasa in Utrecht. Brass and bronze were blended together in mostly original pieces, which were specially written for the program by eight Dutch and international composers.
To be seen again on
22 december, KIT Tropentenheater, Amsterdam. 19 december in De Witte Dame, Eindhoven.