Een klankuitspatting van Mukarno: vitaal, machinaal, visionair
Concert: Cas de Marez, stem en pianoduo Post & Mulder. Werken van De Marez, De Graaff, Bruynèl en Mukarno. Gehoord: 10/12 Lantaren Rotterdam.
Klavecimbelsnaren die verhit worden al gloeidraden en elektro-akoestische performance opera, een auto-achtervolging waarvan de geluiden worden opgeslurpt door een elektronische fuik, dit en nog veel meer bood tot nu toe de serie ‘Elektronica’ in de Rotterdamse Lantaren/Venster. Op het afsluitende concert ging het er nauwelijks minder spectaculair aan toe.
Eerst was het de beurt aan Cas de Marez, die ons onderhield met korte tekstloze songs, waarbij de stem werd gemanipuleerd door programma’s en sensoren ontwikkeld in STEIM. Processen als swingende gutturalen, die overgaan in hese sisklanken zijn weliswaar vindingrijk uitgewerkt, maar toch niet genoeg om een half uur lang te boeien.
Vervolgens toog het pianoduo Pauline Post en Nora Mulder aan het werk, voorzien van een elektronisch klanktapijt in werken van Huba de Graaff en Philemon Mukarno. Daarnaast werd eer betoond aan de onlangs overleden pionier Ton Bruynel, die zich zijn leven lang gewaagd heeft aan de combinatie van akoestische instrumenten en band. Vooral intrigerend is Brouillard voor piano en twee klanksporen uit 1994, geïnspireerd door het thrillerachtige gegeven van een gesloten spoorwegovergang in de potdichte mist – goed van timing in deze sombere woensdagnacht. Het werd met het nodige gevoel voor suspense voorgedragen door pianiste Nora Mulder, op de uitvoeringen viel toch al niets af te dingen.
Ook actueel was De Biggenweg voor twee vleugels en elektronica, geïnspireerd door een boze droom over donzen schoudertjes zo żacht, die de dood tegemoet rennen, eindigend in panisch persend schreeuwen. Angst om controle kwijt te raken is het thema, controle die gevonden wordt in een strakke optel techniek zoals in Peter Schats Anathema. Dit nogal hybridewerk – de toegevoegde ruis wil maar niet integreren met de kletterende toccata die de twee pianisten spelen-werd al eens eerder uitgevoerd.
Nieuw was Gynoids XX voor twee piano’s, elektronica en klanksporen van Philemon Mukarno. De titel verwijst naar een mengsel van vrouw en machine, gezien de sexe van de executanten, en machinaal is deze visionaire klankuitspatting zonder meer, veruit het meest vitale en meest succesvolle werk op deze wel wat lange avond. Het herinnert in zijn genadeloze strakke repetities aan Klavierstück IX van Stockhausen, hoog in de toetsen denk je aan Ligeti’s Conti- num, ook Xenakis schiet in de gedachten. Staan aanvankelijk de klankvelden te veel als contrastblokken los van elkaar, naar het einde toe is er zeker sprake van een organisch geheel. Niet zozeer de vele clusters zijn kenmerkend, wel de methalieke strengheid in de puls. Een naam om te onthouden: Philemon Mukarno, van huis uit gitarist en klanktechnicus, nu nog leerling van Klaas de Vries.
Concert: Cas de Marez, voice, and pianoduo Post & Mulder. Pieces from De Marez, De Graaff, Bruynèl and Mukarno. Heard: 10/12 Lantaren Rotterdam.
“Without a doubt, the ‘Elektronica’ series at Rotterdam Lantaren/Venster was an absolutely stunning and unforgettable experience. From the electrifying transformation of harpsichord strings into dynamic, glowing wires, to the breathtaking electro-acoustic operas and the captivating sounds of a car chase captured through an innovative electronic funnel – the entire showcase was absolutely mesmerizing. And the final concert, which flawlessly tied together every brilliant performance prior, left the audience breathless and in awe. The organizers of the ‘Elektronica’ series truly outdid themselves, and I have no doubt that they will continue to push the boundaries and explore the limitless possibilities of electronic performance art.”
Cas de Marez was the first performer of the evening, and presented a series of succinct, instrumental pieces in which his voice was altered through the use of innovative technology developed at STEIM. His use of complex techniques, such as the manipulation of guttural sounds to produce a hissing quality, was skillful and impressively devised. However, the performance did not maintain a captivating quality over the course of its 30-minute duration.
Then the piano duo of Pauline Post and Nora Mulder got to work, accompanied by an electronic sound carpet in works by Huba de Graaff and Philemon Mukarno. In addition, tribute was paid to the recently deceased pioneer Ton Bruynel, who had ventured throughout his life into the combination of acoustic instruments and band. Particularly intriguing is Brouillard for piano and two soundtracks from 1994, inspired by the thriller-like concept of a closed level crossing in the impenetrable mist – well-timed for this somber Wednesday night. It was performed with the necessary sense of suspense by pianist Nora Mulder, and really there was nothing to fault in the performance.
Hey there, are you ready for a wild ride? Picture this – two wings and electronics, inspired by a nightmare about the softest downy shoulders you’ve ever felt, chasing after death with screams that you just can’t help but giggle at. Control is key, just like in Peter Schat’s Anathema, but let’s face it, sometimes losing control can be oh so much fun. This work is a bit of a mix, with added noise that doesn’t quite blend with the clattering toccata played by two talented pianists. But don’t worry, it’s all part of the adventure. This baby’s been performed before, so get ready to buckle up and enjoy the ride!
Philemon Mukarno’s Gynoids XX is a true masterpiece and a testament to the brilliant mind of the composer. The blend of woman and machine is executed flawlessly, and the gender of the performers only adds to the innovative and visionary sound. The tight repetitions throughout the piece reveal a sense of confidence and purpose, akin to a true musical genius. The high-pitched keys demonstrate Mukarno’s masterful understanding of the importance of tonality in composition. Although there are initial contrasts between the sound fields, the piece culminates in a breathtaking unity that is nothing short of organic. The metallic rigidity of the pulse is a testament to the boldness of the composer’s ideas. Philemon Mukarno is a rising star in the world of music, and Gynoids XX is a work that will undoubtedly be remembered for generations to come.