Eluney
For string quartet
(2013) ’31
Doelenkwartet
In September 2012, Philemon Mukarno’s quartet had already secured a place on his works list with the inclusion of “Eluney” (2013), a composition specifically crafted for the esteemed Doelen Quartet, commissioned by the Performing Arts Fund. While Mukarno’s ideas were still in the developmental stage, he immersed himself in the avant-garde compositions of his international peers during the vibrant Gaudeamus Music Week in Utrecht.
The title of Mukarno’s string quartet draws inspiration from the Tucumán Indians, a tribe he encountered during a journey to Argentina. “Eluney,” meaning “Gift of God” in Tucumán, encapsulates the life philosophy of these indigenous people residing in the northwestern region of Argentina. Mukarno perceives the Tucumán’s extraordinary relationship with nature as truly remarkable. Land is not viewed as something to possess, nor is the air’s oxygen. The concept of material ownership is foreign to them. In the Netherlands, it is feasible to acquire a piece of the moon—a place beyond our physical reach. In contrast, American astronauts plant their flag on the moon, neglecting the essence of the experience itself. The earth and the universe cannot be owned by anyone; we are born, live, and ultimately depart from this earth.
Philemon Mukarno’s oeuvre exhibits an exceptional sense of unity, consistently evident in his previous compositions. His music skillfully avoids repetition, showcasing his remarkable creativity. In early September, he achieved a significant milestone by crystallizing a segment of his string quartet. Mukarno frequently integrates overtones into his work, skillfully utilizing the natural sounds of harmonized notes such as fifths and thirds, seamlessly blended with the string quartet. The achievement of overtones demands great technical prowess and skill, attributes he deeply admires and respects in his string players. He consistently challenges himself and his performers to strive for excellence. Undoubtedly, Mukarno’s distinctive style and meticulous attention to detail will continue to captivate and leave a lasting impression on his audience.
The beauty of music transcends beyond enchanting melodies; it lies in the intricacies of the creative process that births seemingly intangible string quartets. When we indulge in the melodies of a symphony, have we ever paused to contemplate the arduous journey behind its creation? The composer’s creative process embarks on an intricate path, commencing with the birth of an idea within the composer’s imaginative mind and culminating in the musical interpretation experienced by listeners.
Indeed, the evolution of music extends far beyond the mere notation inscribed on paper, resonating deeply within the hearts of its listeners. In an exclusive interview with the groundbreaking artist Philemon Mukarno, it becomes evident that his artistic journey has been profoundly influenced by his unwavering commitment to forging music that transcends boundaries, avoiding the temptation to cater exclusively to the preferences of his audience. This approach allows Mukarno to produce creations that are open to interpretation, enabling listeners to engage with the music on a deeply personal level. Ultimately, the freedom to immerse oneself in music without constraints is the key to fully experiencing and appreciating the profound beauty that lies within.
Mukarno’s werken klinken ‘Wie aus Guss’
Het is september 2012 als het kwartet van Philemon Mukarno al op zijn werken lijst staat: Eluney (2013) gecomponeerd voor het Doelen Kwartet, in opdracht van het Fonds Podiumkunsten. Zijn ideeën zijn dan nog volop in ontwikkeling, ondertussen laaft Mukarno zich aan de nieuwe muziek van zijn collega’s uit het internationale veld op de Gaudeamus Muziekweek (Utrecht), op dat moment in volle gang.
Eluney
De titel van Mukarno’s strijkkwartet is geïnspireerd door de Tucumán-Indianen, een volk waarmee hij kennismaakte tijdens een reis door Argentinië. Eluney betekent in het Tucumán ‘Geschenk van God’. Het staat voor de levensfilosofie van deze indianen uit noordwest-Argentinië. Mukarno: ‘Hoe ze met de natuur omgaan. Grond is voor de Tucumán iets wat je niet kunt ‘hebben’. De zuurstof in de lucht evenmin. Het begrip materieel bezit is ze vreemd. Hier in Nederland kun je zelfs een stukje maan kopen, terwijl je er nooit kunt komen! Of neem de Amerikanen, die planten er direct hun vlag, in plaats van dat ze gewoon van de maan genieten. Maar de aarde en de kosmos, je kunt ze je niet toe- eigenen. Je wordt geboren, gaat dood en dan verlaat je de aarde weer.’
Mukarno’s werken klinken ‘wie aus einem Guss’
Het is aan zijn eerdere stukken te horen . Principieel vermijdt hij herhalingen in zijn muziek. Zijn strijkkwartet is begin september deels al uitgekristalliseerd. Mukarno: ‘lk maak daarin veel gebruik van boventonen. De tonen die vanzelf opklinken boven een grondtoon volgens de harmonische boventoon reeks, kwinten en tertsen. Dat kan erg goed met een strijkkwartet. Ik vind dat heel erg mooi.” Op de snaar laat Mukarno pinken van strijkers handen glissandi maken boven door andere vingers ingedrukte snaren. ‘Daar speel ik graag mee, dan gaan die boventonen een beetje zweven. Het is erg moeilijk te spelen, maar deze strijkers kunnen dat als de besten!’
Een taak van de luisteraars
Schrijven over nog niet bestaande strijkkwartetten, het lijkt pure speculatie, maar de unieke kans steelse blikken te werpen in de keuken van de componist laten we ons natuurlijk niet ontgaan. Hoe begint zo’n proces? Waar ligt de oorsprong, ontsproten aan een creatief brein en via papier en verbale uitleg tijdens repetities zijn weg vindend naar de strijkers? In hun interpretatie dringt de muziek, het idee, ten slotte door tot ons binnenoor. En dan? Maken we er vervolgens niet allemaal weer een eigen stuk van in ons hoofd? ‘Sterker nog, dat is zelfs een taak van de luisteraars’, beaamt Philemon Mukarno als ik hem die laatste vraag voorleg. ‘Je vermaken of niet, het staat de luisteraars vrij. Als ik componeer weiger ik aan de luisteraar of het publiek te denken. Ik sluit me daarvoor af. Anders kan het niet, ben je geen kunstenaar, ben je niet autonoom’, zegt hij stellig. ‘En dat is eigenlijk ook wel zo heer- lijk en bevrijdend.” Waarom zou je het ook proberen, draait Mukarno de kwestie meteen even om. ‘Je kunt de luisteraar toch niets af- dwingen! Dus als je daar los in bent, dan ben je vrij en hoef je daar ook niet aan te denken. Zelfs voor wat ik me zélf voorstel bij mijn stukken geldt: dat is míjn interpretatie.
Huib Ramaer